Wydawało by się, iż to banalne pytanie, ale wielu osobom przysparza dużo problemów znalezienie krótkiej i logicznej odpowiedzi, a ta najprostsza sprawia wiele kłopotliwych dylematów przy wyborze i zakupie miodu.
Blog poświęcony będzie szerokiej tematyce związanej z miodem pszczelim.Spróbujemy odpowiedzieć na te i wiele innych, pozornie banalnych pytań oraz postaramy się obalić nie jeden mit krążący o "płynnym złocie".Główną misją bloga naszej pasieki będzie przybieżenie jak najszerszej rzeszy internautów unikalnych miodów odmianowych pozyskiwanych nie tylko w naszej pasiece.
MIÓD PSZCZELI - to w ujęciu bardziej poetyckim nic innego niż promień słońca zaklęty przez czarodziejskie rośliny w nektar, a ten skwapliwie zebrany i następnie magicznie zagęszczony, wzbogacony przez pszczoły.To czysta energia słońca w postaci złotego płynu, pokarmu pszczół o właściwościach leku.
Brzmi to nieco naiwnie i baśniowo, ale tak jest w rzeczywistości.Energia promieniowania słonecznego na drodze fotosyntezy jest magazynowana w formie wiązań chemicznych w substancjach zapasowych lub innych metabolitach produkowanych przez rośliny. Substancje te, a właściwie ich nadmiar jest wykorzystywany przez rośliny do wabienia zapylaczy, które mają otrzymać słodką nagrodę za transport męskich komórek rozrodczych roślin i w ten "magiczny sposób" energia "złotej gwiazdy" w postaci wiązań chemicznych scalających pierwiastki cukrów trafia za pośrednictwem pszczół robotnic do ula, gdzie pszczoły ulowe(kasta funkcyjna zależna od wieku pszczoły) zagęszczają nektar i wzbogacają, go w enzymy i imunoglobuliny.Tak powstaje pokarm, który jest lekiem i jednocześnie lek, który żywi, co już dostrzegł i opisał w starożytności Hipokrates.
Miody spadziowe są bogatsze w sub. mineralne i organiczne pochodzenia roślinnego niż miody nektarowe, gdyż powstają z soku roślinnego pobranego i odfiltrowanego z części białek przez mszyce lub czerwce.Dzięki temu miody spadziowe są subiektywnie nieco mniej słodkie, ciemniejsze, zielonkawe, a czasem prawie czarne.To za sprawą grzybów i glonów rozwijających się w spadzi, ale niestety są też bardziej niż miody nektarowe narażone na skażenie zanieczyszczeniami, głównie z powietrza, z tzw. suchego opadu(zapylenie z palenisk domowych, energetyki, przemysłu i transportu).Zalety wynikające z właściwości miodów spadziowych oraz ich specyficzny delikatny smak sprawia, że często nie dociekamy skąd pochodzi miód, a dokładniej gdzie był pozyskiwany(w jakich warunkach środowiskowych), a w przypadku miodów spadziowych ma to istotne znaczenie.
Czyli cóż to za dziwo ten miód? Niby pokarm, niby lek, ni to produkt roślinny, ni zwierzęcy, a jednak owad jest tu najistotniejszym ogniwem pośredniczącym w obiegu materii i przepływie energii, więc jednak to pokarm pochodzenia zwierzęcego o właściwościach leku.To owady, pszczoły miodne i czasem jeszcze jedno, pośrednie zwierzęce ogniwo w fabryce natury, czyli czerwce i/lub mszyce nadają surowcowi roślinnemu niepowtarzalnych cech i właściwości wynikających z kontaktu nektaru i spadzi, z ukł.pokarmowym owadów.Białka pochodzące do pszczół decydują w dużej mierze, iż miód to żywy pokarm, aktywny enzymatycznie, biochemicznie, a silne zagęszczanie decyduje o wyjątkowych właściwościach fizyko-chemicznych.Te przebogate wł. miodu, a zwłaszcza, te determinowane przez białka są wrażliwe na wysoka temp.(ponad 40 st.C) i promieniowanie UV.
Tylko miód rozlewany na zimno przez pszczelarza, bezpośrednio do ostatecznego opakowania jednostkowego pozostaje "żywym pokarmem", aktywnym biologicznie o niezaprzeczalnych wł.antybakteryjnych i grzybobójczych .
Miód płynny dostępny w tej postaci cały rok(najczęściej w marketach) jest miodem zgwałconym termicznie(przegrzanym), o zniszczonej naturalnej strukturze i bezwartościowy pod względem aktywności biologicznej.Jedyną odmiana miodu w naszej szerokości geograficznej, która pozostaje w naturalny sposób, w postaci płynnej dłużej niż 3 miesiące to miód akacjowy z Robinii akacjowej, zwanej potocznie białą akacją.
Miody odmianowe
Miody pszczele generalnie dzielimy ze względu na rodzaj surowca na: nektarowe, spadziowe oraz nektarowo-spadziowe, a ze względu na pochodzenie możemy rozróżnić miody leśne, łąkowe, polne, góskie.Wszelkie klasyfikacje, podziały miodów są dość ułomne i nie uwzględniają wszystkich miodów. Do najwartościowszych miodów należą miody wielokwiatowe z siedlisk mało zmienionych przez działalność człowieka o dużej różnorodności biologicznej, a specyfika szaty roślinnej tych siedlisk, więc także specyfika pożytków skłania nas do prób wyodrębnienia, klasyfikacji miodów wielokwiatowych i odmianowych wg. różnych kryteriów.
 |
| źródło:http://www.thehoneygatherers.com/html/index_en.html |
Pszczoły miodne jako jedyny gatunek zapylaczy żyjący społecznie
i gromadzący duże zapasy pokarmu węglowodanowego charakteryzuje się cechą gatunkową tzw. wiernością kwiatową.Ta specyficzna cecha występuje tylko u pszczół miodnych i powoduję "stałość
w uczuciach", w stosunku do odwiedzanych kwiatów, czyli raz odwiedzone kwiaty danego gatunku są wiernie odwiedzane przez pszczoły robotnice z danej rodziny aż do zaprzestania wydzielania nektaru lub spadku stężenia cukrów w nim zawartych poniżej "opłacalnego" minimum.
Dzięki temu oraz dzięki nowoczesnym ulom ramowym o niskich ramkach możemy cieszyć się miodami odmianowym pochodzącym w ogromnej przewadze z jednego gatunku kwiatów.
Dlaczego nie w 100% skoro pszczoły są wierne tylko jednemu gatunkowi? Niestety rośliny mają swoje priorytety i często ograniczają sekrecje nektaru gdy tylko wyschnie rosa lub gdy temp. powietrza przekroczy jakiś pułap, by zaoszczędzoną wodę przeznaczyć na transpiracje, a energie(cukry) na inne potrzeby i wtedy pszczoły korzystają przykładowo do południa z jednego gatunku, a po południu stopniowo zaczynają odwiedzać inny mniej wrażliwy na np.:wysoką temp. powietrza.
Chrakterystyka miodów odmianowych
Miód tymiankowy pozyskiwany jest z nektaru zbieranego przez pszczoły z kwiatów tymianku pospolitego Thymus vulgaris L., zwanego także macierzanką zwyczajna lub tymiankiem właściwym.Rośliny tego gatunku kwitną od początku czerwca do końca pierwszej dekady lipca, a czsem nawet dłużej.Miód tymiankowy często określany jest mianem "czerwonego miodu" z powodu charakterystycznego odcienia rubinowobursztynowego świeżej patoki(patrz fot. poniżej -> pierwszy od lewej następne to rzepakowy i ogórecznikowy).Krupiec(miód po skrystalizowaniu) cechuje się barwą jaśniejszą burszynowopomarńczową.Krystalizuje nierównomiernie średnio i grubokrystalicznie - co z postępem tego procesu zanika.Posiada aromat intensywny ze specyficzną "korzenną" nutką tymianku i wyczuwalnym silnie kwaskowym zapachem.Smak zdecydowany bardzo aromatyczny, co jest efektem obecności we frakcji olejkowej tej odmiany miodu charakterystycznych składników z grupy terpenów: tymolu i karwakrolu.Wysoka zawartość kwasów organicznych i najwyższa kwasowość ogólna pośród europejskich miodów nektarowych sprawia, iż miód ten subiektywnie wydaje się być mniej słodki i wyraźnie kwaskowy.Moid tej odmiany należy do najbardziej aromatycznych miodów pozyskiwanych w naszej szerokości geograficznej i jest uznawny za jeden z najsmaczniejszych miodów. Stąd ceny miodu Tymiamkowego w krajch gdzie się go pozuskuję na większa skalę np: Grecji, czy Francji przekraczją 30-40 euro/kg.
Wymienione powyżej termostabilne substancje z składu olejków eterycznych(tymol i karwakrol) nadają tej odmianie miodu silnych właściwości bakteriobójczych.Związki te są odpowiedzialne również za charakterystyczny zapach miodu tymiankowego.Do substancji "wskaźnikowych" charakterystycznych tylko dla naturalnego miodu tymiankowego należy związek będący pochodną cykloheksylu.Substancja ta występuje w takich stężeniach tylko w miodzie tymiankowym i świadczy o jego naturalnym, kwiatowym pochodzeniu. Miód tymiankowy pozyskiwany jest na większą skale w krajach śródziemnomorskich i w Nowej Zelandii, a w naszym kraju, w regionach o dużych tradycjach upraw zielaskich(Kujawy, Lubelszczyzna).
Na co jest polecany?
Szczególnie jest zalecany przy wszelkich infekcjach bakteryjnych nie tylko górnych dróg oddechowych, ale również ukł. pokarmowego, skóry(zwłaszcza płytkich ran o gładkich brzegach).Z uwagi na swój skład jest zalecany zwłaszcza przy wszelkich schorzeniach wywołanych prze bakterie gram ujemne.Miód tymiankowy dodatkowo działa lekko przeciwzapalnie, miejscowo łagodzi podrażnienia błon śluzowych, przynosi ulgę przy kaszlu.Tradycyjnie na pierwszym miejscu w zlecaniach dla stosowania tej odmiany wymienia się wszelkie dolegliwości górnych dróg oddechowych, którym towarzyszy kaszel oraz jamy ustnej(schorzenia błony śluzowej), a nawet zapalenie oskrzeli i płuc.Miód tymiankowy znajduje szerokie zastosowanie w gastrologii, gdzie jest nawet pomocniczo stosowany do usuwania pasożytów ukł.pokarmowego.Polecany w zaburzeniach trawiennych na tle skurczowym jelit. We Francji jest uznanym przez medycynę kliniczną środkiem na tródnogojące się rany i na zakażone szpitalnymi szczepami bakterii rany pooperacyjne. Sprawdził się również w urologii i ginekologii jako środek na stany zapalne i wyjątkowo skuteczny przy zwalczaniu rzęsistka Trichomonas vaginalis.
Pomijając szerokie spektrum zastosowań w medycynie ludowej i akademickiej jest miodem o niezwykłych walorach smakowych i szerokim zastosowaniu kulinarnym.Wspaniale się sprawdza w miodach pitnych i nalewkach zarówno jako dodatek "podkręcający" aromat, jak i podstawowy komponent.
Miód cząbrowy pochodzi z nektaru z kwiatów cząbru ogrodowego Satureja hortensis L., znanego także pod nazwami satureja, trawa satyra, zioło fasolowe, pieprznik, czubryca.Ten ostatni synonim jest bardziej stosowny dla cząbru górskiego.Cząber ogrodowy zakwita(fot. poniżej -> kwitnący czaber ogrodowy) w warunkach centralnej Polski pod koniec lipca, a nawet pod koniec pierwszej dekady sierpnia i zapewnia pszczołom pożytek nektarowy i pyłkowy przez blisko 4-5 tygodni .
Miód cząbrowy charakteryzuje się barwą khakobusztynową do ciemnobrązowej(patoka), po krystalizacji(krupiec)posiada barwę wyraźnie jaśniejszą do patoki, szarobrązową. Krystalizuje w ciągu 2 do 3 miesięcy grubokrystalicznie, tworząc bardzo regularne kryształki początkowo w zawiesinie "fruktozowej frakcji" miodu.Ta cecha tego procesu gwarantuje, iż po całkowitym skrystalizowaniu miód pozostaje mazisty i po lekkim zruszeniu krupca łatwo się nabiera i wygodnie rozsmarowuje np: na pieczywie.W zapachu nie jest tak intensywny, jak mód tymiankowy mimo, iż posiada również duże ilości karwakrolu i podobnych związków z grupy terpenów pachnie zupełnie odmiennie.Zapach jest delikatny ziołowy z silnie zarysowaną nutą geosyminy i delikatną nutą rozmarynu i kwiatu cząbru.Smak miodu cząbrowego jest niepowtarzalny, zdecydowany, z wyraźnym piekącogorzkawym posmakiem.Okreśłanym jako ziołowy, a w literaturze włoskiej porównywany do goryczki naturalnej kawy.Również odnotowuję się w smaku wyraźnie lekko wyższą "kwasowość" co w połączeniu z unikalnym ziołowym smakiem i dość specyficznym zapachem sprawia, iż mod ten należy do odmian, które od razu polubimy lub znienawidzimy(podobnie jak w przypadku miodów bardzo wyrazistych np.: grycznanego czy wrzosowego).
Na co jest polecany?
Tradycyjnie w krajach śródziemnomorskich miód tej odmiany uznawany jest za lekki afrodyzjak, panaceum na brak odwagi i stymulator aktywności umysłowej.W rzeczywistosci działa lekko stymulującą na korę nadnerczy, ale jego główne właściwości wynikają z silnego działania bakteriobójczego.W związku z czym zaleca się go we wszelkich dolegliwościach ukł.pokarmowego na tle bakteryjnym, skurczowym, w niestrawnościach oraz w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, chorobach przeziębieniowych i wszelkich problemach z gardłem.W połączeniu z czerwonym winem, w którym wcześniej macerowane było ziele cząbru stanowi niezastąpiony środek wzmacniający organizm(silne wł. anytoksydacyjne i antybakteryjne).Ta odmiana miodu dobrze jest znana w Chorwacji, Bułgarii i we Włoszech.W ostatnim z wymienionych krajów głównie pozyskuje się miód z dziko rosnącego cząbru górskiego, często z domieszką spadzi i nektarów innych ziół charakreysycznych dla szaty roślinnej tego regionu(często z domieszką tymianku).W Polsce tradycyjnie pozyskiwany na tzw. Czarnych Kujawach.
Miód mniszkowy pochodzi z nektaru z kwiatów mniszka lekarskiego Taraxacum officinale znanego także pod nazwami: melcz, dmuchawiec lub brodawnik.Gatunek ten zakwita w warunkach centralnej Polski w ostatniej dekadzie kwietnia lub w pierwszych dniach maja i zapewnia pszczołom obfity pożytek pyłkowy, a w korzystnych warunkach równie obfity pożytek nektarowy.
 |
| żródło:http://galeria.zegiestow.pl/picture.php?/17/category/przyroda |
Specyfika i trudność pozyskania miodu odmanowego wynika z wysokich wymogów termicznych, w których mniszek obficie nektaruje.W tym samym czasie dodatkowo pszczoły mają bogatą "stołówkę" na kwiatach klonu pospolitego i drzew owocowych.Miód wczesnowiosenny z wiodącym udziałem nektaru mniszka to także unikat ze względu na możliwości rodzin pszcelich, ich siłę/liczebość, która nie zwasze o tak wczesnej porze roku umożliwia pozyskanie miodu.Niebagatelną rolę odgrywa w procesie pozyskania tego miodu kunszt pszczelarza i jego doświadczenie oraz nowoczesne ule ramowe o niskich ramkach dających szansę uchwycić krótkotrwały lub mało obfity pożytek.
Miód mniszkowy posiada barwę od żółtopomarańczowej do pomarańczowej, po krystalizacji nabiera barwy jaśniejszej.Cechą wyjątkową tego miodu jest fakt, że tuż po wybraniu jako patoka(płynny) posiada widoczne mocne zmętnienie.Miód ten jest mętny dzięki dużej zawoartości pyłku, a jest to konsekwencją specyficznej budowy kwiatu powodującej nadpruszenie nektaru pyłkiem. Krystalizuje szybko w ciągi 2-3 tygodni, a nawet szybciej, ale krystalizuje drobnokrystalicznie na aksamitną masę(niewyczuwalne kryształki na języku).
Posiada charkterystyczny intensywny zapach kwiatu mniszka określany jako ziołowy, często harmonijnie uzupełniony silną nutą kwiatową dzięki domieszkom nektaru drzew owocowych lub zdominowany wyazistą, sliną wonią nektaru klonu.Smak przyjemny wyrazisty i subiektywnie bardzo słodki z subtelną, pyłkową goryczką
Na co jest polecany?
Szczególnie jest zalecany na wszelkie dolegliwości wątroby(wysoka zawoartość choliny), przy detoksykacji, po kuracjach farmakologicznych, przy niewydolności trzustki, wysokim poziomie cholesterolu. Ponadto stosowany jest w leczeniu niedokrwistości, zaburzeniach trawienia, chorobach nerek i dróg moczowych. Zawiera duże ilości glukozy. Polecany jest w stanach wyczerpania fizycznego i psychicznego.Wspomaga leczenie stanów zapalnych żołądka i zapobiega stanom zapalnym wątroby, przewodów i woreczka żółciowego.Przyjmowany regularnie przez dłuższy okres skutecznie wspomaga terapie schorzeń reumatycznych.Szczególnym przeciwskazniem w spożywaniu tej odmiany miodu może być alergia na pyłek kwiatowy.
Miody wczesnowiosenne łączące wł. miodu wielokwiatowego z mniszkowym są szczególnie polecane na wzmocnienie ogólnej odporności organizmu.Taka kuracja uodporniająca powinna trwać minimum 2-3 miesiące i najlepiej, gdy łączy się z dobrze zbilansowaną dietą z codziennym ruchem na świeżym powietrzu.
Miód Faceliowy pochodzi z nektaru kwiatów facelii błękitnej(Phacelia tanacetifolia Benth.)gatunku pochodzacego z Kalifornii, a uprawianego w Europie dla celów pastewnych, fitosanitarnych, ale przede wszytkim dla pszczół.Roślina ta jest nazywana królową roślin nektarodajnych i cechuje się wysoka wydajnością, zarówno w sekrecji nektaru jak i produkcji pyłku.Facelia w warunkach centranej Polski zakwita około 10 czerwca i kwitne od 4-5 tygodni zapewniająć obfite żródło pokarmu węglowodanowego i białkowego dla owadów zapylających. Specyfika biologii kwitnienia oraz konkurencja innych roślin sprawia, iż w lata ubobie w opady uprawy facelii na lekkich glebach "dają" mniej miodu, ale miód jest ciemniejszy oraz bardziej aromatyczny niż na glebach bardziej żyznych.W lata o dużej ilości opadów uprawy na glebach lekkich są za to mniej narażone na wyleganie i choroby grzybowe niż na glebach żyznych i cięższych, a to ma przełożenie na nektarownie i wyniki produkcyjne pasieki. Miód faceliowy charakteryzuje się jasną barwą i delikatnym, neutralnym smakiem z lekko kwaskowym posmakiem.
Miody faceliowe posiadją barwę od janosłomkowej, niemal bezbarwnej z delikatnym zielonkawym odcieniem do barwy jasnobursztynowej z odcieniem złocistym lub rubinowozłocistym.Barwa miodu odmianowego z facelii zależy w dużej mierze od warunkuów uprawy(ph gleby i jej zasobność wodna) oraz specyficznych warunków aury.Miód odmianowy pochodzacy z wielkoobszarowych monokultur na glebach średnich i ciężkich będzie jasny i prawie bezbarwny, a po krystalizacji biało-kremowy.Miód z równie dużych areałów upraw faceliowych zlokalizowanych na glebach lekkich zwłaszcza w lata upalene bedzie posiadał szlachetną domieszkę nektarów roślin ruderalnych i chastów polnych bardziej odpornych na niedobory wody i wysokie temperatury(najczęściej chabra bławatka).Ta szlachetna domieszka chabrowego nektraru nadaje tej odmianie pieknej złocistej barwy i wzbogaca bukiet smakowy miodu w delikatną nutę migdałową.
Miód ten krystalizuje w ciągu 2-3 miesięcy(do końca września), w tepm. pokojowej proces ten skutkuje krupcem o strukturze średniokrystalicznej, w niższych temperaturach tworzy często kryształki gubsze, ale nigdy konsystencja miodu skrystalizowanego nie sprawia większych problemów konsumentom.
Na co jest polecany?
Miód faceliowy w formie miodu czysto-odmianowego jest rzadko spotykany i z tego powodu niewiele jest badań na temat jego właściwości.Ze wzgledu na dużą zawartość potasu jest polecany sportowcom, osobom aktywnym fizycznie i narażonym na odwodnienie lub silny stres.Jego delikatny smak w połączeniu z silnym kwitowo-miodowym, neutralnym zapachem predysponuje go do bardzo szerokiego zastosowania kulinarnego. Tak jak każdy inny miód zaleca się tą odmianę przy wszelkich przeziębieniach i dla wzmocnienia odporności w profilaktyce chorób ukł. krążenia i górnychdróg oddechowych.
Osobiście polecam ten miód do soprządzania domowej "ice-tee" na bazie zielonej herbaty lub yerby(napar z Ostrokrzewu paragwajskiego) oraz dla osób tenujacych lub pacujacyh fizycznie w wysokich temperaturach do sporządznia izotiniku(woda+miód+sól+sok z cytryny).
c.d.n. ...
